Deel 2 – de geschiedenis van Oud-Zuid

De muren rond de stad
Om de steeds groter wordende stad werd na elke uitbreiding een wal met daarbuiten een gracht aangelegd. In totaal is dat vier maal gebeurd. Rond 1300 en in 1425 waren dat nog aarden wallen met houten palissaden en een gracht, terwijl de eerste stenen ommuring pas eind 15e eeuw werd gebouwd. Daarvan hebben we nog drie elementen over: de Schreierstoren, de Sint Anthonispoort (beter bekend als de Waag) en het onderste deel van de Munttoren (onderdeel van de Regulierspoort).

Een eeuw later werd de stad alweer te klein voor haar inwoners. Vooral de rijk geworden kooplieden wilden ruimer wonen en daarom werd de grachtengordel ontworpen. Daaromheen zou een muur met 26 bolwerken komen, die ook de Jordaan omvatte, waar de werklieden en dienstboden voor de grachtenhuizen moesten wonen.

Begin 17e eeuw werd met die muur in het westen bij het IJ begonnen. Maar men kwam toen niet verder dan de Leidsegracht doordat het geld op was. Pas rond 1660 werd de uitleg voltooid, zij het dat er in het laatste deel voor kapitale panden ook weer geen geld meer was. Zo werd de Plantage een fraai wandelgebied binnen de muren.
Om de muur werd een zestig meter brede gracht gegraven: de Singelgracht, ook wel eens de Buitensingel genoemd. Die gracht moest uiteraard om de ver uitstekende bolwerken heen in bochten worden aangelegd. Op de bolwerken verschenen windmolens, die bedrijfjes van energie konden voorzien en in moeilijke tijden werden er op de bolwerken kanonnen geplaatst, die echter nooit gebruikt hoefden te worden.
 
Geef uw reacties via hjcras@gmail.com