Lezing februari 2020
Sprekers: Fatima van der Maas en Ruud Beunderman
Toelichting: In de periode 1840 – 1914 trokken grote aantallen kunstenaars in West-Europa (en in Frankrijk in het bijzonder) in de zomermaanden de stad uit om buiten in de natuur te schilderen. Zij vonden vaak onderdak in lokale herbergen waar zij elkaar troffen en konden daar profiteren van de inspirerende omgeving en gezelligheid van collega kunstenaars en de goede zorgen van de eigenaren van de herberg. Zoals Auberge Ganne in Barbizon (zie plaatje)
In de presentatie wordt het accent gelegd op de sociale verhoudingen en dynamiek tussen de verschillende partijen die in een kunstenaarsdorp (kunstenaars; eigenaren van de herberg; en de inwoners van het dorp) met elkaar te maken kregen.
Aan de hand van een drietal voorbeelden (Barbizon, Pont-Aven en Giverny) wordt verteld hoe de verschillende partijen met elkaar te maken hadden.
Lezing door een buurtgenoot
Locatie: Huize Lydia
Tijd: 20.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur
Kosten: € 5,00 p.p. Vrienden reductie !
wie reeds als Vriend van Oud-Zuid € 10,00 voor het lidmaatschap heeft betaald in 2019, betaalt
€ 5,00. Gaarne aanmelden op hjcras@gmail.com en vooruit betalen op bankrekening
NL90 INGB 0004935991 t.n.v. H.J.C. Ras o.v.v. 21 november. Betalen in de zaal kan ook.
donderdag 21 november 2019, Lezing “Wonderbaarljke genezingen”
Is er een medische verklaring voor wonderen en wonderbaarlijke genezingen?
Spreker: Catherine de Jong
Toelichting: De beschrijvingen van wonderbaarlijke genezingen in de bijbel zijn ons allen bekend. Het verrichten van wonderen of bewerkstelligen van wonderbaarlijke genezingen was in het verleden een opstapje naar heiligverklaring door de katholieke kerk?
Maar wat weten we eigenlijk van de wonderbaarlijke genezingen? En hoe kijkt een arts in de 21ste eeuw naar deze fenomenen? In deze presentatie krijgt u het antwoord op deze vraag. Deze presentatie is ooit gemaakt op verzoek van Prof Johan Braeckman, hoogleraar filosofie te Gent.
Kort CV: Catherine de Jong is anesthesioloog, intensive care arts en heeft als pijnspecialist gewerkt o.a. in het AMC. Naast het gewone anesthesiologenwerk heeft zijn voor een verslavingskliniek gewerkt waar heroïneverslaafden onder narcose konden afkicken. Momenteel werkt zij in kindertandartspraktijken waar zij kleuters met zeer slechte gebitten even laat slapen zodat de kindertandarts de noodzakelijke gebitsbehandelingen kan doen.
Daarnaast is zij al jaren bestuurslid en momenteel secretaris van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Zij is Amsterdam Zuid-bewoner sinds 1994.
zondag 26 mei – 11.00 uur Wandeling langs de “Amsterdamse School” met Frans Klein
Start OBA, Roelof Hartplein.
Wie Amsterdamse School zegt, denkt aan de Spaarndammerbuurt (Museum ’t Schip) en de P.L. Takstraat als centrum van Nieuw-Zuid architectuur. Maar Oud-Zuid speelt een belangrijke rol in de ontwikkelingsgeschiedenis van deze architectuur. Het architectenbureau van
Eduard Cuypers (neef van Pierre), op de hoek van Jan Luykenstraat en Stadhouderskade, leidde de latere architecten van het Scheepvaarthuis (Van der Meij, de Klerk en Kramer) op. Het Hillehuis, het eerste complex van woningen achter een lange gevel, al eerder (1911-1912) gebouwd door Michel de Klerk, met reeds kernmerken van de Amsterdamse School, staat aan het Johannes Vermeerplein/Gabriël Metsustraat 22-34. En het blad “Wendingen”, waarin de architect Gratama voor het eerst de naam “Amsterdamse School” suggereerde was gevestigd aan de Vossiusstraat. Allemaal Oud-Zuid dus!
Frans Klein studeerde in 2000 af op werk van de architect H.P. Berlage. F.K. heeft tijdens zijn studie kunstgeschiedenis zich ook verdiept in de Amsterdamse School, met name de siersmeedkunst.
Kosten: € 5,00. Wie reeds als Vriend van Oud-Zuid € 10,00 heeft voorgeschoten kan gebruik maken van de reductieregeling. Gaarne aanmelden op hjcras@gmail.com en vooruit betalen op bankrekening
NL90 INGB 0004935991 t.n.v. H.J.C. Ras o.v.v. 26 mei.
HIER AANMELDEN
zaterdag 30 maart – 14.00 uur Lezing Willemijn Stokvis over schilder – dichter Lucebert
Lucebert,’Keizer der Vijftigers’ en Cobra-lid, zette vanuit zijn grote atelier in het dromerige Bergen de Nederlandse literaire- en kunstwereld op haar kop met zijn humoristische, gevoelige en tenslotte steeds grimmiger fantasiewereld.
Willemijn Stokvis spreekt over zijn ontwikkeling als dubbeltalent en zijn betekenis voor de Nederlandse cultuur, met nadruk op zijn beeldend werk.
Willemijn Stokvis promoveerde in 1973 op de Cobrabeweging, een boek dat zeven drukken kende (4x vanaf 1974 bij de Bezige Bij) en ook in het Frans, het Deens en – geheel geupdate – in het Engels (2017) verscheen. Zij doceerde 20 jaar (1979-1999) moderne kunst aan de Leidse Universiteit en publiceerde voorts boeken en artikelen over de 20e eeuwse, vooral Nederlandse, kunst, o.a. over Lucebert.
zondag 10 maart 2019 -11.00 uur Museumbezoek: Levend Paardenmuseum, Hollandsche Manege, Vondelstraat 140.
Een uniek museum,
het Levend Paardenmuseum,
in de Hollandse Manege, Vondelstraat 140.
Zondag 10 maart 2019, 10.45 uur verzamelen in de hal.
Rondleiding langs paarden en architectuur.
Gebouwd door de bekende architect A.L. van Gendt (Concertgebouw, paardentramremise Koninginneweg, Stadsschouwburg, IJsbreker, Centraal Station: de metaal- en betonconstructie die het overeind houdt!).
Entree, koffie/thee, rondleiding € 10,00;
22 november 2018 – Berthe Morisot, koningin van het impressionisme, lezing door Fatima van der Maas en Ruud Beunderman
Berthe Morisot (1841-1895) behoort als enige vrouw tot de grondleggers van het
impressionisme. Vanaf het allereerste begin maakte ze deel uit van de inmiddels
wereldberoemde kring van impressionisten (Claude Monet, Edgar Degas, Pierre-Auguste, Renoir e.a.) in Parijs. In haar tijd bekend en gevierd, is ze tegenwoordig een bijna vergeten kunstenares.
Berthe groeide op in de kringen van de ‘haute bourgeoisie’ waarin schilderen voor vrouwen als een tijdverdrijf werd gezien. Haar bestemming was om te trouwen en kinderen te krijgen. Ondanks de duidelijk aanwezige talenten waarover Berthe beschikte, werd dit ook van haar verwacht. Tegen de sociale conventies in bleef ze trouw aan haar idealen en slaagde ze er in, ook als echtgenote en moeder, te blijven schilderen. Dit verliep echter niet zonder slag of stoot.
1 november 2018 – Een luchtvaartpionier in Oud-Zuid, een lezing door Frans Klein
Deze lezing gaat over Albert Gilles Von Baumhauer ( 1891-1939) . Deze man, mijn grootvader, komt uit een familie die al ruim twee eeuwen in Nederland woont.
Op zijn 6e verhuisde hij vanuit Groningen naar de Vossiusstraat 12 in Amsterdam. Op school was Albert goed bevriend met de bekende familie Six, waarvan Piet Six later hem hielp met de eerste Nederlandse Helicoptère. Hij studeerde in Delft werktuigbouwkunde en verdiepte zich vanaf zijn 12e al in de luchtvaart. In 1912 liep hij stage in de windtunnel van Göttingen (D). Werkte aan het eind van de oorlog 1914-1918 bij de Amsterdamse fabriek Trompenburg waar vliegtuigen en Spijker automobielen werden gebouwd. In 1919 was Von Baumhauer betrokken bij de organisatie van de ELTA, de Eerste Luchtvaart Tentoonstelling te Amsterdam. In 1926 verhuist het gezin van de Omval naar de van Eeghenstaat 177 waar mijn familie nog tot 1986 heeft gewoond.
In de lezing zal zijn werk voor de luchtvaart en het familieleven aan bod komen, gelardeerd met veel historische foto’s. Hiermee zullen de pioniersjaren van de Nederlandse luchtvaart tot leven worden gebracht.
Frans Klein.
Drs. Ir. Frans Klein is geboren op Van Eeghenstraat 177 en evenals zijn grootvader in Delft gaan studeren. Daarnaast heeft hij ook nog een avondstudie Kunstgeschiedenis in Leiden afgerond.
Een lezing van Rudolf Dekker – De geschiedenis van Oud-Zuid aan de hand van een straat (De Van Breestraat 1900-2000).
Er zijn al verschillende boeken en artikelen verschenen over de geschiedenis van Oud-Zuid, maar niet eerder werd een straat systematisch, huis voor huis, onderzocht aan de hand van archieven, adresboeken, krant en tijdschriften. Terwijl er weinig of niets aan het uiterlijk van de buurt veranderde, waren er grote veranderingen in de samenstelling van de bevolking, veranderden winkels en horeca van karakter en verdwenen bijvoorbeeld de vele bejaardenhuizen. In een overigens geleidelijke ontwikkeling vormen de oorlogsjaren een aparte episode, waaraan speciale aandacht zal worden besteed. Ook aan de manier waarop de geschiedenis van een straat onderzocht kan worden, zal aandacht worden besteed.
Boekenmarkt
Op de Boekenmarkt op 9 september a.s. waren de Vrienden Oud-Zuid aanwezig bij de kraam van Huis van de Wijk Lydia. We vertellen dan aan de bezoekers over de Vrienden van Oud-Zuid: historie en cultuur van het stadsdeel.
De initiatiefnemers van Vrienden Oud-Zuid zijn aanwezig om informatie te verstrekken over het komend programma aan lezingen, rondleidingen, straatgeschiedenis en de Nieuwsbrief.
We vragen daarbij de hulp en steun van enkele vrijwilligers die o.a. informatie verstrekken en nieuwe leden inschrijven.
Tijden: 9.30 – 12.00, of 12.00 – 14.30, of 14.30 – 17.00.
Voorbespreking: zaterdag 1 september 11.00 uur.
Opgave van belangstelling: hjcras@gmail.com .
Wandeling Geboorte van Zuid
Op 26 augustus 2018 was er een rondleiding door Amsterdam Zuid. Zuid is ontstaan op de plek waar het 14e bastion in de 17e eeuwse stadsmuur lag. Van daaruit is het langzamerhand opgebouwd.Daarom werd de wandeling begonnen op de brug tegenover het Rijksmuseum en kijken we wat er allemaal op de bakermat van Zuid lag: Het Rijksmuseum, het Museumplein, de wieg van de Amsterdamse School bouwstijl, het Vondelpark, de grens met gemeente Nieuwer-Amstel en de conflicten daarover.
Op deze zondagse wandeling kunnen ook door de week werkzame belangstellenden meegaan!
Rondleiding over de Zuid As
Op 26 juli 2018 om 11.00 uur water een rondleiding over de Zuid As. Sinds de bouw van de buurt begin 20e eeuw is Amsterdam Zuid bestemd voor de ‘gegoede’ bewoners. Hoogleraren, artsen, kunstenaars en ondernemers vonden een plek in de mooie, ruime maar vaak donkere huizen. Er waren badkamers (luxe!!!) en soms een centrale verwarming (ook zo’n luxe).
Zuid was in zekere zin een enclave die vooralsnog weinig binding had met de omliggende buurten.
Maar Amsterdam is veranderd. Het kreeg een grotere, rijk geschakeerde , hoogopgeleide (beroeps)bevolking en werd een van de Europese centra voor zaken, opleidingen, congressen.
De gemeente moest op zoek naar een even hoogwaardige plek om haar dienstverlening aan de kantoorhoudende sector, aan de onderwijsinstellingen en aan de nieuwe internationaal georiënteerde bewoners te kunnen realiseren.
Die plek werd gevonden in de meer dan 3 km brede Zuidas, grenzend aan de wijk Zuid.
Een treinstation was er al. De luchthaven Schiphol lag op korte afstand. De havens waren bereikbaar. Het moest een internationale plek worden zoals Londen en New York die kennen, een Financial Mile.
Internationale architecten zijn aangetrokken om de hoogbouw te realiseren. Er moest een metrolijn komen om de verbindingen met de noordelijke helft van de stad te garanderen. Er werd gedacht in moderne termen van duurzaamheid en energiebesparing. Flexplekken, lichte woningen, alle comfort, grote terrassen,
Hier zouden mensen in internationaal verband willen werken en wonen.
‘ Wonen en werken op de Zuidas is wonen in luxe woon/werkcomplexen’. Dezelfde tekst was begin 1900 te horen over de nieuwe wijk van Berlage, Amsterdam Nieuw-Zuid.
Bewoners van de oude wijk kunnen hun ogen niet meer sluiten voor de voordelen en de charmes van dit nieuwe woongebied, hoe gehecht zij ook zijn aan het ‘wonen in geschiedenis’ . De Zuidas refereert aan een Nieuw Tijdperk met andere eisen en verwachtingen en een hele andere sfeer. Een tijdperk waar ook de oude wijken mee geconfronteerd zullen worden, al was het maar door de toename van het bevolkingsaantal en de toename van nationaliteiten in de directe omgeving.
Bomenwandeling Zuid
Op 17 juni 2018 om 12.00 uur was er de bomenwandeling o.l.v. Frans Klein. De wandeling begint onder het Amsterdams Lyceum. We zullen daar een korte blik naar nieuw Zuid werpen en zien wat de favoriete bomen zijn van Berlage. Daarna gaan we wandeling via het Emmaplein naar het Vondelpark. Op het Emmaplein staat een paar bijzondere coniferen. In het Vondelpark steken we door richting Rosarium. Onderweg komen we de dikste eik van Amsterdam tegen. De wandeling eindigt bij het Groot Melkhuis waar we kunnen uitrusten met een kop koffie of wat fris. Naast de namen van de bomen zal ik ook wat vertellen over de herkomst en de toepassingen in de houtverwerking.
Links-Rechts-Links wandeling
Op 15 juni 2018 deden we rechts-links-rechts. Om te voorkomen dat we min of meer dezelfde route als vorige keer zouden lopen. Inderdaad, we kwamen totaal ergens anders terecht. Langs het Obrechtplein met de synagoge en de Jellinekkliniek, waar vroegr de CIZ stond. Vervolgens staken we de vroegere grens met de gemeente Nieuwer-Amstel over, tegenwoordig de Van Baerlestraat geheten. De Moreelseschool waar Henriëtte van Eyk op gezeten heeft. En als architectonisch hoogtepunt het Hillenhuis aan het Johannes Vermeerplein, al in 1912 gebouwd door de architect De Klerk, typisch Amsterdamse Schoolkenmerken, maar die naam werd pas zo’n tien jaar later bedacht. De Oer-Amsterdamse School stamt uit Oud-Zuid!
En er staat een statig standbeeld van Descartes in het plantsoentje. Hoe komt dat daar nou terecht? We moesten het opzoeken en vonden het volgende.
Gemaakt voor de Wereldtentoonstelling in Parijs 1937 door Jean Puiforcat (1897-1945). Door de Franse ambassadeur geschonken aan de stad Amsterdam in 1948 en geplaatst bij wat toen de plek was van Maison Descartes, het Museumplein. Descartes woonde in de 17e eeuw een aantal jaren in Amsterdam en genoot van de vrijheid die er toen heerste.
Jean Puiforcat werd geboren in een Parijse zilversmeedkunst-familie en werd zelf een toonaangevend ontwerper op dit gebied in het Interbellum. Nadat hij in het familiebedrijf stage had gelopen, vervolgde hij met een studie beeldhouwkunst. In 1922 startte Puiforcat zijn eigen zilversmederij en werkte in de Art Deco-stijl.
Zijn hart ging toch meer uit naar de abstracte vorm en hij werd lid van de Union des Artistes Modernes (UAM), opgericht in 1929. Hij was geïnteresseerd in wiskunde en werkte met geometrisch geïnspireerde vormen. Tijdens de Parijse Wereldtentoonstelling van Kunst en Techniek in 1937, was een heel paviljoen gewijd aan zijn werk.
Zilversmid
Door de opkomst van het Facisme, week hij uit naar Mexico waar hij in 1942 weer een zilversmederij begon. Daar ontwierp hij op Mexicaanse motieven gebaseerde gebruiksvoorwepen, minder abstract, met meer decoratieve details. Puiforcat vond dat een gebruiksvoorwerp moest functioneren, maar tevens een metgezel in het interieur was. Een kunstwerk moest de ziel verheffen door zijn schoonheid.
De volgende wandeling is op 29 juni 2018, 10.30 uur. We starten voor de Beethovenstraat 125 en wandelen dan op nieuwe, soms heel onbekende straten en pleinen.
Links-Rechts-Links wandeling
De kop is eraf!
Op 1 juni 2018 vond de eerste Links-Rechts-Links wandeling plaats. Prettige temperatuur, geen neerslag en een goed humeur.
Vanaf het Obrechtplein langs de Ruijsdaelkade, naar de Haquartstraat en de Viottastraat en dan aan op het Valeriusplein. Daar ging de bel van een uur te hebben gewandeld en vonden we een terrasje voor de welverdiende koffie.
Onderweg kan je lopend veel meer details ontdekken aan architectuur van de huizen, ingemetselde gevelstenen, details van ramen en kleuren. Merkwaardigheid in de Viottastraat: even en oneven huisnummers komen aan beide zijden van de straat voor. Kent iemand de verklaring? Komt het ook elders voor?
In een klein ommetje bezochten we het standbeeld van Koningin Emma. Op het Emmaplein, dat wel, maar vrijwel geheel verborgen achter de uitwassen van een monumentale boom. En de steen van het beeld heeft de tand des tijds niet weten te weerstaan. Weer geen rekening gehouden met het Nederlandse klimaat bij de keuze van de steen wellicht?
Een ideetje voor de toekomst: wandelen langs de beelden van Hildo Krop in Oud-Zuid?! Waar zijn die allemaal?
Bij de wandelinstructie links-rechts-links, maar geen brug over, moet wel worden toegevoegd, dat als je tegen het water aanloopt, een keer dubbel rechts of dubbel links niet te vermijden is. Anders loop je alsmaar langs dat water!
Volgende keer niet over een week, maar over veertien dagen, dus vrijdag 15 juni 2018, om 10.30 uur vanaf Heinzestraat 19. Misschien doen we dan wel Rechts-Links-Rechts!
Een uur wandelen en dan een terras.
Uitnodiging Startbijeenkomst Vrienden van Oud-Zuid
Zeker, Oud-Zuid heeft drie bekende, grote musea en het Concertgebouw, maar andere culturele zaken in het stadsdeel staan vaak in het vergeetboek.
“Vrienden van Oud-Zuid” heeft tot doel die historische en culturele aspecten van Oud-Zuid meer en beter onder de aandacht brengen. Daarbij worden de huidige bewoners als indirecte of directe erfgenamen van de eerste generaties bewoners betrokken en hun medewerking en invloed zal worden gevraagd.
Deze avond gebruiken we om enkele voorbeelden van wat we bedoelen over het voetlicht te brengen. Ook willen we een eerste aanzet van de inbreng van de Vrienden geven door de aanwezigen met elkaar in kleine groepjes te laten overleggen over wat de bewoners zouden willen en kunnen bijdragen.
Info
Vrijdag 23 februari 2018 in de Nieuwe Coenen,
J.M. Coenenstraat 4, aanvang 19.30, inloop 19.00 u.
Toegang en koffie/thee bij entree gratis, andere consumpties s.v.p. zelf betalen.
Lezingen en wandelingen
25 maart 2018 om 11.00 uur – Literaire wandeling Concertgebouwbuurt
Veel schrijvers wonen of hebben gewoond in de Concertgebouwbuurt.
Sommigen waren al wat ouder en hebben hun naam vereeuwigd gezien in straat of park. Een wandeling langs hun huizen, verlucht met anekdotes, literatuurverwijzingen en een vleugje architectuur door Henk Ras.
Startlocatie: bij het Vondelmonument in het Vondelpark
Kosten: € 7 p.p., Vrienden van Oud Zuid: € 2,00